We wcześniej poruszanym w naszych artykułach wątku wyroku Sądu Rejonowego Katowice-Zachód (sygn. akt VII P 1640/24) odnoszącym się do legalności przeprowadzenia zwolnień grupowych przed zatwierdzeniem planu restrukturyzacji, wobec pojawienia się pisemnego uzasadnienia do wyroku przedstawiamy kompleksowe omówienie tej sprawy z uwzględnieniem implikacji prawnych i praktycznych. Orzeczenie potwierdza, że przeprowadzenie zwolnień grupowych bez uprzedniego ujęcia warunków redukcji zatrudnienia w planie restrukturyzacyjnym i bez jego oceny przez sędziego-komisarza narusza ustawowe standardy ochrony pracownika.
W dniu 25 lipca 2024 r. otwarto postępowanie sanacyjne wobec PKP Cargo. Zarządca masy sanacyjnej wszczął procedurę redukcji zatrudnienia i powiadomił sędziego-komisarza o zamiarze działań doraźnych. Zarządca następnie wydał Regulamin zwolnień grupowych i przeprowadził zwolnienia, w tym wypowiedział naszej klientce umowę o pracę. Pozwana argumentowała, że działania mieściły się w kompetencjach zarządcy i były konieczne dla przywrócenia bieżącej wypłacalności. W imieniu powódki zaskarżyliśmy wypowiedzenie jako niezgodne z prawem – zarzucając między innymi pominięcie planu restrukturyzacji jako dokumentu ustalającego zasady zwalniania.
W aspekcie prawnym Sąd odwołał się do relacji między art. 314 a 317 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Art. 314 PrRestU wymaga, aby w planie restrukturyzacyjnym określono zasady zwalniania pracowników – liczbę osób, okres zwolnień i proponowane kryteria doboru – co podlega zatwierdzeniu przez sędziego-komisarza. Art. 317 dopuszcza wprawdzie doraźne działania zarządcy po zawiadomieniu sędziego-komisarza, ale Sąd podkreślił, iż charakter i zakres zwolnień grupowych wymagają szczegółowej i merytorycznej weryfikacji, niemożliwej do przeprowadzenia w trzydniowym trybie przewidzianym dla art. 317. W efekcie zwolnienia grupowe nie mogą być uznane za dopuszczalne jedynie na podstawie „informacji” zarządcy, gdy dotyczą zasadniczych i długofalowych zmian zatrudnienia.
Sąd podniósł zasadniczą tezę: ochrona pracownicza w postępowaniu sanacyjnym nie oznacza automatycznego zachowania wszystkich przywilejów wynikających z prawa pracy, lecz nakazuje, by redukcja zatrudnienia była dokonywana w ramach planu restrukturyzacji, poddanym realnej kontroli sędziego-komisarza. Praktyka sporządzania regulaminów zwolnień i jednostronnego wdrażania ich przez zarządcę, bez zatwierdzenia planu, stanowi obejście instytucji planu restrukturyzacyjnego i niweczy cel art. 314 PrRestU tj. wyważenia interesu przedsiębiorstwa oraz ochrony słusznych praw pracowników.
W rezultacie Sąd uznał wypowiedzenie umowy powódki za niezgodne z prawem i zasądził od zarządcy odszkodowanie odpowiadające trzymiesięcznemu wynagrodzeniu oraz koszty procesu. Orzeczenie ma znaczenie praktyczne – oznacza bowiem, że zarządcy mas sanacyjnych nie mogą dowolnie kształtować zasad zwolnień grupowych poza ramami planu restrukturyzacyjnego i bez merytorycznej oceny sędziego-komisarza. Dla pracowników objętych restrukturyzacją wyrok wzmacnia ochronę praw wynikających z konieczności transparentnego i kontrolowanego procesu ograniczania zatrudnienia.
Orzeczenie SR Katowice-Zachód wyznacza linię wykładni, zgodnie z którą plan restrukturyzacji jest dokumentem kluczowym dla legalności zwolnień grupowych. Pracodawcy i zarządcy powinni zatem: (i) sporządzać plan restrukturyzacji zgodnie z art. 313–315 PrRestU w terminach ustawowych; (ii) szczegółowo określać w planie zasady zwalniania, liczbę osób i kryteria wyboru; (iii) unikać jednostronnych regulaminów wdrażanych bez zatwierdzenia planu; (iv) pamiętać, że niedopełnienie tych obowiązków pociąga ryzyko odpowiedzialności odszkodowawczej wobec pracowników.
Sprawa prowadzona przez naszą kancelarię zakończyła się pozytywnym rozstrzygnięciem, wykazaliśmy przed sądem, że zwolnienia grupowe przeprowadzone bez zatwierdzonego planu restrukturyzacji naruszyły ustawę i prawa pracownicze. Wyrok jest dla nas ważnym sukcesem procesowym i praktycznym potwierdzeniem skuteczności strategii procesowej opartej na ochronie praw pracowników w toku postępowań sanacyjnych.
